کد مطلب:50204 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:7

گنجینه پرسمان » قرآن

در مورد سحر و جادو و دعاهايي كه در زندگي مردم موءثر است توضيح دهيد.

نكاتي را كه مي توان در رابطه با پديده هايي چون سحر، جادو و طلسم بيان كرد، به طور خلاصه متذكر مي شويم: 1- قرآن در آيات زيادي، به موارد خارق عادت؛ (همچون معجزات پيامبران؛ استجابت دعا (مؤمن، آيه 60)؛ تأثير سحر و جادو (بقره، آيه 102) و چشم زخم (قلم، آيه 51) اشاره مي كند. روشن است كه اين موارد، گاهي خير بودند (مانند معجزات) و گاهي در راه سرّانجام مي گرفتند (مثل سحر، جادو و چشم زخم). اينكه خداوند به اين امور اشاره مي كند، نشانگر اين است كه اينها امور واقعي است ولي غيرعادي اند. 2. دانشمندان اسلامي، معتقداند: اين امور به اراده فاعل (اراده اي كه از شعور غيرمادي انساني سرچشمه مي گيرد) بستگي دارد. از اين رو، وقوع اين امور، خارج از حوزه علت و معلول به شمار نمي آيد. بنابراين ميزان تأثير آنها، وابسته به قدرت اراده فاعلي آن است. هرگاه اراده فاعل، قوي و متكي بر اراده الهي باشد، آن كار غير قابل شكست خواهد بود. (مثل معجزه)، اما هر وقت در راه شرّ باشد و پشتوانه اي غيرالهي داشته باشد، در مقابل اراده قوي و محكم، شكست خواهد خورد (مانند سحر و چشم زخم و...). {V(ر.ك: علامه طباطبايي، بررسي هاي اسلامي) V} 3. با توجه ه اين كه اراده يك پديده نفساني است و نفس در همه انسان ها وجود دارد، چاره اي جز تجربه قدرت نفس از جهت كمي و كيفي، در عرصه زندگي براي انسان نيست. از اين رو در ميان انسان ها، برخي با آگاهي به اين استعداد، در مقام استفاده از آن بر مي آيند؛ هر چند برخي در راه خير و بعضي هم در راه شر به كار مي برند. گفتني است كه انسان مايل به انتقال دارايي خود به دوستان و آشنايان خود است و سعي مي كند اين گونه تجربيات را هم در قالب نوشته از خود به يادگار بگذارد، اما غافل از اين كه اين تجربه ها، تجربه شخصي او و متكي براندازه قدرت روحي او است. اين نوشته ها، ممكن است به دست غيراهل خود بيفتد و موجب استفاده ناصحيح از آنها گردد. بنابراين بايد گفت: شيوع اين گونه امور و استفاده هاي نابجا از آنها، به نوع آگاهي و فرهنگ مردم برمي گردد. روشن است كه هيچ وقت مصرف بد از چيزي، باعث قبيح بودن خود آن نمي گردد. در اين ميان، بالا رفتن آگاهي مردم، ميتواند اين مشكل را حل بكند. وظيفه عالمان و رسانه هاي تبليغي است كه فرهنگ مردم را بالا ببرند تا جلوي سوء استفاده كنندگان گرفته شود. 4. به جهت اين كه فاعل سحر، جادو و طلسم در ادراك طرف مقابل تصرف مي كند؛ شخص خود به خود - بسته به نوع علاقه قلبي خويش به فاعل - تلقيينات موازي با آن را در خود ايجاد مي كند و با اين نوع انگيزه، دنبال كار مي افتد كه گاهي در انجام دادن آن موفق مي شود و گاهي ناموفق. بنابراين موثّر حقيقي در اين گونه امور، به طور غالب همان تلقينات روحي و رواني حاصل سحركننده و شخص مراجعه كننده است كه موجب تحقّق عمل در خارج مي گردد. حال اگر انسان اعتماد به نفس خود را بالا ببرد و به قدرت روحي خود واقف گردد، پي خواهد برد كه به هيچ وجه، بدون تعلق مشيت خداوند به تحقق عمل، آن اوراد و اذكار نمي تواند در زندگي بشر تأثيري داشته باشد. به همين سبب لازم است انسان در همه حال برخداوند توكل كند و در هنگام مواجهه با اين امور، از سبب اصلي غفلت نكند و با انديشه و اميد به خدا، در پي يافتن علاج واقعي باشد. 5. در دوران حيات ائمه(ع)، اشخاصي به خدمت آنان مي رسيدند و تقاضاي دعا مي كردند. وقتي آنان زبان به دعا مي گشودند، شنوندگان گوش فرا مي دادند و آن را به حافظه خود مي سپردند. سپس در دفعات بعدي بدون مراجعه به امام(ع) در پي استفاده از آن برمي آمدند، بدون اين كه شرايط زماني و مكاني آن را ملاحظه كنند. گذشته از آن، چون اين گونه امور، به وفور مورد احتياج مردم قرار مي گرفت؛ تحريف و حتي جعل سند و متن هم امكان داشت. البته مي توان اصل كلّي مسأله و حقانيت «ادعيه» را به صورت سربسته و اجمال پذيرفت؛ ولي حكم به اين كه هر دعايي و وردي حتما از امامان معصوم(ع) منقول است، پذيرفتني نيست و نياز به اين دارد كه متن و سند آن احاديث، مورد بررسي قرار گيرد. حال بيشتر دعاهايي كه در دست افراد حرفه اي هست، نمي توان انتساب آنها را به ائمه(ع) پذيرفت.